İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülen İBB yolsuzluk soruşturması kapsamında, 4,7 milyon ‘İstanbul Senin’ uygulaması kullanıcısının verilerinin iki yabancı ülkeye sızdırıldığı, 3,7 milyon kullanıcının verilerinin “dark web”de satışa çıkarıldığı belirlendi.11 MİLYON SANDIK VERİSİ İŞLENDİAynı uygulama içerisinde yer alan “İBB Hanem” alt uygulamasında 11 milyon vatandaşın sandık verilerinin işlenerek dış sistemlere aktarıldığının tespit edildiği belirlendi. Bu kapsamda, programlarda yönetici konumunda olup örgüt yöneticileriyle ilişkisi tespit edilen 13 şüpheli ile firari örgüt yöneticisi Murat Gülibrahimoğlu’nun şirketlerine naylon fatura kestikleri belirlenen 2 şüpheli olmak üzere toplam 15 kişi hakkında “kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirmek”, “vergi usul kanununa muhalefet” ve “çıkar amaçlı suç örgütüne üye olma” suçlarından gözaltı kararı verildi.O SES KAYDININ SIRRI ÇÖZÜLDÜYeni Şafak’ın haberine göre soruşturma dosyasına daha önceden giren ve daha önce medyaya da yansıyan dönemin İBB Sözcüsü Murat Ongun, Kültür AŞ. Genel Müdürü Serdal Taşkın’ın katıldığı bir toplantıya ait olduğu iddia edilen ses kaydı çözümüne göre, şirket personeli olduğu varsayılan kişi tarafından yapılan sunumdaki teknik brifingde, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin dijital reklamcılık faaliyetlerinde kullandığı yöntemler detaylandırıldı. Ses kaydına yansıyanlardan anlaşıldığı üzere toplantıya katılan kişilerden Murat Ongun ve Serdal Taşkın olduğu değerlendirilen katılımcılar, “programatik satın alma” adı verilen dijital reklam modelinin kurumun tanıtım kampanyalarında nasıl kullanıldığını tartıştı.SİSTEM SİTEYLE VERİ TOPLAMIŞSunumda, Adform adlı dijital reklam altyapısının “benzersiz hedefleme” yeteneklerinden faydalanıldığı anlatıldı. Sunumu yapan kişi, bu sistemin “diğer programatik platformlardan farklı olarak subdomain (alt alan adı) hedeflemesi yapabildiğini” belirterek, belirli internet sayfalarına giren kullanıcıların verilerinin bu sistem aracılığıyla toplanabildiğini ifade etti. Sunumda ayrıca, “Limon kampanyası” adı verilen örnek bir çalışma üzerinden, eleştirel haber sitelerinde çıkan olumsuz içeriklere karşı özel reklamların yerleştirildiği, bu reklamların “arka planına yerleştirilen izleme (impression X) kodları” sayesinde sayfayı ziyaret eden kullanıcıların verilerinin ve dijital hareketlerinin sistematik biçimde izlendiği anlatıldı.İNŞAAT GÖRSELİ VERİ TOPLAMIŞSunumu yapan kişi tarafından şu ifadeler kullanıldı: “Limonla alakalı bir içerik çıktı diyelim, yandaş basında çok olumsuz bir haber. Biz bu sayfaya farklı bir reklamla giriyoruz. Reklamın arkasına ‘impression X’ yerleştiriyoruz. Görünen şey bir inşaat görseli ama o reklam görüntülendiği anda kullanıcı verisini topluyor. O sayfayı ziyaret eden herkesin bilgisi bize akıyor.”Bu yöntemle, kullanıcıların tarayıcı geçmişi, konum verisi ve reklam etkileşim bilgileri üzerinden hedefli veri profilleri oluşturulduğu, bu verilerin daha sonra “kampanya optimizasyonu” adı altında dış sistemlerde işlendiği tespitine yer verildi.YABANCI ÜLKE SUNUCULARINA YÖNLENDİRİLDİİstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca gerçekleştirilen operasyonun, İBB’de elde edilen kullanıcı verilerinin yalnızca reklam performans ölçümünde değil, aynı zamanda siyasi kampanyalarda seçmen analizi ve hedefleme amaçlı da kullanıldığı değerlendirildi. “İstanbul Senin” ve “İBB Hanem” uygulamalarıyla eşzamanlı yürütülen bu veri akışlarının, farklı IP noktalarından yabancı ülkelere ait sunuculara yönlendirildiği, teknik incelemelerde ise veri transferinin iki farklı ülke merkezli altyapı üzerinden gerçekleştiği belirlendi.DARK WEB’DE SATILDI MI?Verilerin “dark web” platformlarında satışa çıkarıldığı iddiaları ise,Türkiye’de Cambridge Analytica benzeri bir veri manipülasyonu süreci yaşandığı yönünde değerlendirmelere yol açtı. Cambridge Analytica skandalında olduğu gibi, İstanbul’daki bu olayda da kullanıcıların bilgisi ve rızası dışında kişisel verilerin politik hedefleme amacıyla kullanıldığı yönünde bulgular öne çıktı. 2018’de dünya kamuoyunda büyük yankı uyandıran Cambridge Analytica vakasında, Facebook kullanıcılarının profilleri üzerinden siyasi tercih analizleri yapılmış, kişisel veriler izinsiz toplanarak seçim kampanyalarının manipülasyonunda kullanılmıştı.CAMBRIDGE ANALYTICA İLE BENZERLİK VARİstanbul’daki mevcut soruşturma dosyasında da benzer şekilde uygulama kullanıcılarının izni olmadan kişisel verilerinin toplanması, verilerin yabancı ülke sunucularına aktarılması, verilerin bir kısmının “hackerlar” tarafından çalındığı iddia edilerek yasa dışı platformlarda satılması, toplanan verilerin seçmen davranışı analizinde ve dijital algı yönetiminde kullanıldığı iddiaları, Cambridge Analytica süreciyle paralellik göstermesi açısından dikkat çekiyor. Her iki olayda da dijital reklam teknolojileri, “veri analitiği” adı altında bireylerin politik eğilimlerinin tespiti ve yönlendirilmesi amacıyla kullanılmış; kişisel veriler, hukuka aykırı biçimde ticari ve siyasi kazanç aracı hâline getirilmişti. Soruşturma kapsamında, örgüt yöneticileriyle bağlantılı şirketlerde naylon fatura düzenleyerek gelir akışını gizlediği belirlenen iki şüpheli hakkında da vergi usul kanununa muhalefet suçundan ayrıca işlem başlatıldı.
News
